Święty Andrzej Bobola, męczennik, jezuita, drugorzędny patron Polski; jego relikwie znajdują się w narodowym sanktuarium jego imienia w Warszawie.
Andrzej Bobola urodził się w 1591 r. w Strachocinie. Kształcił się w kolegium w Braniewie. W 1611 r. wstąpił do nowicjatu Towarzystwa Jezusowego w Wilnie. Na Akademii i Uniwersytecie Wileńskim Towarzystwa Jezusowego (obecnie Uniwersytet Wileński) studiował filozofię i teologię, ale nie zdołał zdać najważniejszego egzaminu, tzw. uniwersy. Po przyjęciu święceń prezbiteratu w 1622 r. duszpasterzował w Nieświerzu, Wilnie, Bobrujsku, Płocku, Warszawie, Łomży, Pińsku, znowu w Wilnie, po czym wrócił na ziemię pińską i poświęcił się pracy misjonarskiej, dlatego nazwano go apostołem Pińszczyzny i Polesia.
Ojciec Andrzej Bobola miał udział w powstaniu tekstu ślubów lwowskich, złożonych przez króla Jana Kazimierza w 1656 r. To wtedy król obrał Matkę Bożą na Królową Korony Polskiej. Do tego wydarzenia nawiązał kard. Stefan Wyszyński, pisząc „Jasnogórskie śluby narodu polskiego”, które zostały złożone w 1956 r. na Jasnej Górze.
Życie i posługa Andrzeja Boboli przypadły na czas okrutnej wojny ze Szwedami, tzw. potopu szwedzkiego, i bratobójczego powstania Chmielnickiego. Mimo to o. Andrzej nie zaprzestał działalności. 16 maja 1657 r. wpadł w ręce Kozaków, którzy z powodu jego misji wśród prawosławnej ruskiej ludności, nawracającej się na katolicyzm, widzieli w nim wroga. Poddany całodniowym, okrutnym torturom, o. Andrzej Bobola zmarł pod wieczór tego samego dnia w Janowie Poleskim. Trumnę z jego zwłokami złożono w podziemiach kościoła jezuitów w Pińsku. Po 45 latach tę trumnę odnaleziono, a kiedy po jej otwarciu okazało się, że jego ciało nie uległo rozkładowi, odczytano to jako potwierdzenie jego świętego życia i męczeństwa za wiarę. To z kolei spowodowało napływ pielgrzymów i rozwój kultu. W rezultacie w r. 1853 r. Andrzej Bobola został beatyfikowany.
Po burzliwych przemianach społeczno-politycznych na początku XX w., w 1922 r. władze Związku Radzieckiego wywiozły trumnę z relikwiami Andrzeja Boboli z Połocka do Moskwy i jako „osobliwość” umieściły na wystawie w Gmachu Higienicznym Ludowego Komisariatu Zdrowia. Dopiero dzięki staraniom papieża Piusa XI oraz amerykańskich jezuitów Edmunda Walsha i Leonarda Gallaghera – przedstawicieli Papieskiej Komisji Ratowniczej, zezwolono w 1923 r. na przewiezienie relikwii do Rzymu. Kanonizacja Andrzeja Boboli miała miejsce w Rzymie w 1938 r. i w tymże roku jego relikwie wróciły do Polski.
W okresie II Rzeczypospolitej Andrzej Bobola został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Niepodległości. Od 2002 r. jest drugorzędnym patronem Polski, jak również patronem m.in. archidiecezji warszawskiej i warmińskiej. Patronuje też ponad 100 parafiom i kościołom oraz takim miastom jak Czechowice-Dziedzice i Złocieniec, a jego imieniem nazwano ulice w ok. 15 miejscowościach.
Szerzeniem kultu świętego męczennika zajmuje się Stowarzyszenie Krzewienia Kultu św. Andrzeja Boboli.
Oprac. Wacław Oszajca SJ
